Osmanlı ve Tesbih
Tesbih sadece Türk halkı için değil tüm dünya toplumları için ve hatta dinler için önemli bir yere sahip. Osmanlı arşivlerine bakılacak olursa birden fazla kaynak ile karşılaşmak mümkündür. Osmanlı arşivlerinde kaydı bulunan şöyle bir olay vardır. Turan Ordu Başkumandanı olarak herkes tarafından tanınan Enver Paşa, Balkanlar’ a yaptığı seyahatler esnasında eşi Naciye Sultan ile yaptığı yazışmalarda tesbih ile ilgili bir bölümde başından geçen bir hadiseyi şöyle aktarır.
‘’ Burada bulunan askerler elimde olan tesbihimi sordular, onlara biricik eşimin özenle ipe dizdiği bir armağan dedim. Bazı askerler etraftan topladıkları ağaçlardan benim tesbihime benzeyen tesbihler yapıp kullanmaya başladılar.’’ Osmanlı yaptığı başarılı fetihler sonrasında gittikleri her yere tesbih kültürünü de götürmeyi başarmıştır.
Osmanlı ve Tesbih Kültürü
Az önce bahsettiğimiz gibi Osmanlı gittiği her yere bu kültürü yanında götürmüştür. Osmanlı’ da tesbih günlük yaşamın vazgeçilmez parçalarından biriydi. Hatta o kadar ki her meslek grubunun kendine has bir tesbih modeli bulunuyordu. Kişiler birbirlerinin elinde bulunan tesbihlere bakarak hangi mesleğin erbabı olduklarını bilirlerdi.
Osmanlı döneminde hekimler, şifacılar, tabipler kuka adı verilen tesbihi kullanırken, deve kemiği kullanılarak yapılan tesbihleri de kervansaray hancıları ve ticaret erbabı olan kişiler kullanırdı. Osmanlı döneminde kuka tesbih anti bakteriyel özelliği sebebi ile hekimler ve tabipler tarafından tercih edilme sebebi idi. O kadar ki Osmanlı arşivlerinde bulunan eski bir fermanda bir kişi şifacıların kuka tesbih kullanmalarını zorunlu hale getirmiş, kuka tesbih kullanmayan şifacıların hastanın yanına girmesine izin vermemiştir.
Tesbih ve Günümüz
Tesbih kültürü günümüze gelene kadar tabiki değişikliğe uğramıştır. Ama hala popülerliğini korumaya devam etmektedir. Özellikle erkeklerin elinden düşmeyen tesbihler son zamanlarda artık kadınların elinde de görmek mümkündür. Kimi kişiler için ağırlık vesilesi olarak görülen tesbihi asla elinden düşürmez. Kimisi de günlük hayatın stresini hafifletmek amacı ile elinden düşürmemektedir.
Tesbihlerin oldukça geniş bir ürün yelpazesi bulunmaktadır. Bir nefeste tesbih modellerini saymaya başlarsak herkesin diline pelesenk olan ve yakından tanıdığı bildiği tesbih çeşitlerini sayabiliriz.